Het lijkt erop dat heel wat arme landen (bv. in Latijns-Amerika, Afrikaanse landen,...) het moeilijk hebben / moeilijk zullen hebben om de coronacrisis in te dijken wegens een verzwakt gezondheidssysteem. Daarnaast ziet zelf-isolatie (aka ‘blijf in uw kot’) er heel anders uit als je toegang hebt tot stromend water, voedsel, een woning of een kamer voor jezelf, dan wanneer je leven zich voltrekt zonder dit alles en in één ruimte die je met de hele familie deelt. De link tussen onze Westerse superioriteitspositie en bepaalde gevolgen van de coronacrisis is niet ver te zoeken... Ook bij de klimaatcrisis wordt gesproken over een ongelijke verdeling. Landen die het minste schuld treffen aan de opwarming van de aarde, dragen vaak de grootste gevolgen. Het westen kampt met een klimaatschuld. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de inspanningen om klimaatverandering tegen te gaan rechtvaardig verdeeld worden tussen het Globale Noorden en Globale Zuiden? En hoe kunnen we ervoor zorgen dat de rekening van een klimaattransitie op een rechtvaardige manier betaald wordt?
De meeste ontwikkelingslanden zijn op dit moment niet in staat om de coronaepidemie het hoofd te bieden. Deze pandemie toont dan ook nog maar eens aan in wat voor een geprivilegieerde positie het Westen zich bevindt. Het is immers onaanvaardbaar dat het sterftecijfer van 167.000 mensen door het coronavirus zo gedramatiseerd wordt maar er amper iets wordt gedaan aan de 7 miljoen sterfgevallen per jaar door andere infectieziekten (vooral in ontwikkelingslanden).
De kloof tussen Noord en Zuid moet dan ook zo snel mogelijk gedicht worden. Het enige wat dat kan bewerkstelligen, is een Marshallplan voor het Globale Zuiden. De Westerse landen zijn niet alleen moreel verplicht om hun misdaden uit het verleden te compenseren (voor zover dat kan) maar het is ook in hun eigen voordeel.
Door het Marshallplan zouden de ontwikkelingslanden duurzaam kunnen groeien en zich kunnen voorbereiden op de gevolgen van de klimaatverandering, die zij het hardst zullen voelen. Als het Westen haar verantwoordelijkheid hierin niet opneemt, zou ze eigenlijk een tweede historische schuld t.o.v. die landen creëren.
Bovendien zouden de Westerse landen er zelf ook veel voordeel uit halen omdat ze dan veel meer handel zouden kunnen drijven met de (huidige) ontwikkelingslanden. Ook de wetenschap, techniek en gezondheidszorg zouden er mondiaal op vooruit gaan omdat er meer hoogopgeleiden zouden zijn.
Je mening over de steun van de relatief ontwikkelde landen (het Westen) aan de ontwikkelingslanden volg ik wel. Het gaat bij de ontwikkelingslanden vaak over ex-kolonies. Een grote misdaad die wij als Westerse landen hebben begaan, is om hen - wanneer het woelig werd- onvoldoende voor te bereiden op de onafhankelijkheid. Van de ene op de andere dag trokken wij weg en bleven de landen achter met chaos. Wij kunnen hun dus wel zeker behouden om niet dezelfde fouten te maken als wij. Dit natuurlijk zonder paternalistisch en een soort neo-kolonialisme te zijn.
Ik zie hier nogal een gevaar om erg paternalistisch aan de slag te gaan... Een Marshall plan gaat er vanuit dat wij als Westerlingen beter weten wat ze in het Zuiden nodig hebben dan zij zelf. Zo zijn er al vaak medische toestellen verstuurd waar men in het Zuiden niets mee kon! Ik denk daarom dat het in de eerste plaats heel belangrijk is om te luisteren naar de noden van het Zuiden en hen daar mee te proberen te helpen, maar niet om er van uit te gaan dat wij het beter weten.
Ik denk dat dat ervan afhangt hoe we dat concreet invullen. Het kan inderdaad niet de bedoeling zijn dat we voorwaarden opleggen aan de ontwikkelingslanden om financiële steun te krijgen of dat wij gaan bepalen hoe ze die middelen moeten gebruiken. Wat ik concreet zou voorstellen is om de middelen te verdelen onder de gezinnen en de bedrijven i.p.v. ze rechtstreeks aan de overheid te geven. Zo zouden we geld kunnen geven aan mensen die een bedrijf willen oprichten. De overheid zou dan zelf mogen bepalen hoeveel belasting ze heft op de consumptie en/of de bedrijfswinst (zolang het redelijk blijft natuurlijk).
Ik denk ook dat het probleem bij de overheid zit. Bepaalde bedrijven en burgers hebben misschien wel goede initiatieven, maar door gebrek aan geld of middelen slagen ze er niet in om dit om te zetten in realiteit. Als er een soort growfunding/crowdfunding wordt opgericht, kunnen wij helpen zonder eerst via de overheid te gaan.
Afgelopen zomer ben ik naar Guinee geweest voor een project van YOUCA ( nog zo’n top organisatie naast globelink) en heb daar een lokale klimaatactiviste ontmoet. Ze vertelde me heel wat over hoe dat mensen in haar land eigenlijk helemaal niet op de hoogte zijn van duurzaamheid, hedendaagse milieuproblemen en “opwarming van de aarde“. Als activiste houdt ze een blog bij om mensen zoveel mogelijk bewust te maken van deze ingrijpende crisis aangezien protesteren tegen het corrupte beleid te gevaarlijk is als vrouw. Bovendien zou volgens huidige demografische voorspellingen Afrika het meest bevolkte continent worden. Nog steeds heerst er een grote “drang” in de Afrikaanse populatie om zoveel mogelijk kinderen te hebben omwille van de hoge kindersterfte (die nu wel daalt) om zo genoeg kinderen te hebben die voor je kunnen zorgen op je oude dag (pensioenen en verzekeringen zijn maar nauwelijks aanwezig). Deze overbevolking die gepaard kan gaan met een enorme “klimaatcrash“ zou kunnen verholpen worden door in te zetten op duurzaam onderwijs. Daar kunnen jongeren leren over hun rechten, anticonceptie en ook over wat klimaatopwarming inhoudt en teweeg kan brengen in hun persoonlijk leven. Onderwijs meer mogelijk maken voor vrouwen zorgt ook voor emancipatie en kan de nakende overbevolking in Afrika ook tegenhouden omdat geleerde vrouwen minder kinderen baren. Als overheid vind ik het dan ook belangrijker om in te zetten op specifiek duurzaam onderwijs in het globale zuiden ipv de corruptie bij de overheidsinstellingen te stimuleren via inefficiënte, hypocriete ontwikkelingssamenwerking. Shrinking space en corruptie als overheid aanpakken is dus ook volgens mij essentieel. Op die manier geef je burgers en het middenveld in het globale zuiden de kans om zelf op te staan, hun rechten te verdedigen en zich in te zetten voor o.a. klimaatmaatregelen. Want wees gerust, mochten burgers daar evenveel rechten en kansen krijgen als wij hier kunnen zij zeker even veel of wie weet zelfs veel meer als wij westerlingen bereiken. (sidenote, dit is misschien wel lichtjes naast de vraag?)
Dit lijkt me boenk op de vraag! Alleen vraag ik me af, compenseren we dan genoeg voor hoe hard wij hen als Westen benadelen door veel meer uit te stoten, of zeggen we eerder: 'hier is wat geld voor onderwijs, los het zelf op xoxo'?
Ik denk dat dit vooral een oplossing kan zijn om de komende impact van de klimaatverandering te minimaliseren maar niet per de om het te voorkomen. Dat is natuurlijk een veel moeilijkere kwestie aangezien economische groei in het globale zuiden vaak samenhangt met veel uitstoot en negatieve impact op ons klimaatsysteem. Het zijn dan ook de verschillende bedrijven en industrieën die massaal naar het globale zuiden verplaatst zijn omwille van de lage loonkosten die deze economische groei aangezet hebben. Als het dan gaat over verantwoordelijken die moeten compenseren zijn het vooral die westerse bedrijven die zich zouden moeten aanpassen. Maar als je land zo een groei kent (en nodig heeft) begrijp ik in zekere zin wel dat je als politicus geen duurzaamheidsvoorwaarden gaat opleggen voor zulke bedrijven. Zulke landen moeten ook economisch weerbaar zijn als de klimaatcrisis steeds meer concreet wordt, ook voor ons is dit ontzettend van belang: onze economie hangt ook af van zulke landen. Het zal dus volgens mij vooral via de bedrijven en economische sector zelf moeten gestimuleerd worden om te investeren in een steeds duurzamere markt en daar spelen (westerse) consumenten ook een enorme rol in.
Stop de ontbossing! Zoals de meesten wel weten zorgt ontbossing ervoor dat er minder CO2 door de vegetatie uit de atmosfeer kan gehaald worden waardoor planten de klimaatverandering minder kunnen inperken, maar ontbossing heeft ook een groot effect op weersystemen...het komt er op neer dat bodems in de gebieden die ontbost worden eigenlijk meer water kunnen opnemen dan voordien (minder evapotranspiratie door vegetatie). Dit lijkt positief, maar dit is natuurlijk enkel positief voor de grote internationale, westerse bedrijven die de gebieden ontbossen en niet voor lokale boeren. Erger nog, door ontbossing zorg je ervoor dat er in de (droge) gebieden die wat verderop In de windrichting van de ontboste gebieden liggen net minder neerslag krijgen. Daarbovenop zorgt de klimaatverandering er ook voor dat natte gebieden nog natter worden en dat droge gebieden nog droger worden (minder neerslag). Door dus combinatie van ontbossing en klimaatverandering worden (droge) gebieden van lokale boeren of gemeenschappen dan ook enorm hard getroffen. Dit gebeurt momenteel al meer dan wij in onze westerse bubbel kunnen indenken.
Ik moet toegeven dat ik toch wel serieus begin te evapotranspireren als ik uw comment lees.
Ik vind dan ook dat we alleen nog maar hout van verantwoorde herkomst zouden mogen gebruiken (bv. FSC) en veel minder vlees en zuivel moeten beginnen consumeren. Het belang van dat laatste wordt vaak vergeten als het over ontbossing gaat, terwijl het er waarschijnlijk de grootste oorzaak van is.
Evapotranspiratie?!?
Klinkt in ieder geval wel super slim en logisch! Maar die bomen worden wel ergens voor gebruikt... Ik denk bijvoorbeeld aan heel veel palmolie productie. Wat zijn volgens jou dingen die we als consument kunnen kopen in plaats van palmolie, om niet meer centen aan die kappers te geven?
Van veel van de bomen wordt pulp gemaakt (volgens WWF 1/3e) waar vervolgens papier van gemaakt wordt. Wat is volgens jou hiervoor de beste vervanger? Alles op de computer doen? Maar dat is ook niet kei goed voor het klimaat... Of gerecycleerd papier?
Ik zou voor de moment eigenlijk wel graag wat centen aan de kappers willen geven gezien de huidige staat van mijn kapsel, maar goed.
Ik denk dat gerecycleerd papier zeker een goede oplossing is maar meer digitaliseren is volgens mij een nog betere oplossing. Dat computers natuurlijk ook niet zo goed zijn voor het milieu kunnen we oplossen door die óók te recycleren. Als we alles recycleren en dan ook nog eens op duurzame stroom laten draaien, komt het allemaal in de sacoche.
Als er palmolie in bepaalde voedingsmiddelen zit dan staat dat er wel op meestal. Ik weet dat je bepaalde choco’s hebt zonder palmolie in maar aangezien palmolie nog niet zo een gekend fenomeen is om te mijden, zie je nog niet heel veel vervangende producten...Ik ken zelf voorlopig weinig echt goeie alternatieven voor papie, palmolie,... maar ik durf te wedden dat die er zeker zijn maar in ons kapitalistische systeem gewoon niet kunnen concurreren met de lage prijzen